FAZLA KİLOLU VE OBEZ ERGENLERİN ANKSİYETE VE DEPRESYONA EĞİLİMLERİ

Herkese merhaba, bu hafta obezitenin adölesanlarda depresyon ve anksiyeteye eğilimlerinden bahsetmek istedim. Obezite tüm yaş gruplarında olduğu gibi çocuk ve adölesanlarda da hızlı bir şekilde artış göstermektedir. Obezite adölesanlarda tip II diyabet, hipertansiyon, dislipidemi, safra kesesi hastalığı, uyku apnesi, kas-iskelet ağrısı ve artan astım semptomlarını içeren olumsuz sağlık sonuçlarının gelişimine neden olabilir.

Araştırmalar, fizyolojik olan bu problemlerin yanı sıra kötü beden algısı, alay edilme, akran zorbalığı, öz güven eksikliği gibi nedenlerden dolayı obez ergenlerde stres, anksiyete ve depresyon gibi ruhsal problemlerinde oluşabildiğini bildirmiştir. Obez olan ergenlerin damgalanma, zayıf vücut imajı ve düşük benlik saygısı ile depresyona karşı savunmasızlıkları artabilir. Anksiyete, stres ya da depresyonu olan adölesanların kullandıkları ilaçların yan etkileri kötü uyku, sedanter yaşamın artması, sağlıklı yemek pişirmeye isteksizliğin artması ve “duygusal yeme” davranışları göstererek obeziteye eğilimlerinin arttığı da söylenebilir. Depresyonu olan ergenler, iştahlarını ve diyet alışkanlıklarını kilo alma veya kaybetmeyle değiştirebilir, zevk ya da rahatlık sağlayan, hareketsizliği arttıran, uyku bozukluğuna karşı savunmasız kılan karbonhidrat bakımından zengin yiyecekleri tercih etmeye daha meyilli hale gelebiliyorlar.

Çalışmalar depresyonda olan bireylerin obeziteye, obez olan bireylerin ise depresyona daha çok meyilli olduğunu ve bunun çift yönlü bir ilişki olduğunu bildirmiştir. Ayrıca fazla kilolu ve obez adölesanların sosyo-demografik ve ailesel özelliklerinin depresyon, anksiyete ve stres oluşumuna etkilerinin incelendiği araştırmaya da rastlanmamıştır. Aile ile ilgili özelliklerin incelendiği çalışmaların çoğunluk ile ebeveynlerin yeme tutumu ve davranışları ile ilgili araştırmalar olduğu görülmektedir. Adölesanların cinsiyet özellikleri, anne ve babanın eğitim seviyesi, meslek, ekonomik durum ve çocukların var olan kronik hastalıklarının yer aldığı sosyo-demografik ve sağlık özelliklerinin fazla kilolu ve obez adölesanlarda ruhsal problemlerin gelişimine etkisinin olabileceği bildirilmiştir.

Stres hem zihinsel sağlığı hem de obeziteyi etkileyen bir değişken olabilmektedir. Stres, yeme alışkanlıklarını etkileyebilmekte; kronik stres yüksek oranda yağ ve şeker içeren besinlerin tercih edilmesine neden olmaktadır.  Türkiye’de gerçekleşen bir olgu kontrol çalışmasında, obez adölesanların %50’sinin “Majör Depresyon” olduğu anlaşılmıştır. Aynı çalışmada duygusal belirti, sosyal davranışlar ve akran sorunlarının obez adölesanlarda daha sık görüldüğü de bildirilmiştir. Fransa’da yapılan başka bir çalışmada ise, 155 obez çocuktan 88’i bir DSM V tanısı almıştır ve en sık karşılaşılan tanının anksiyete bozukluğu olduğu görülmüştür. Adölesanların stres ölçeği madde puanlarına göre “Hoşlandığım şeyleri yapabilmek için kendime zaman ayırırım” maddesi en yüksek puan, “Gece altı-sekiz saat uyurum” maddesi en düşük puan aldığı bildirilmiştir. Bu sonuç fazla kilolu ve obez adölesanların uyku problemleri yaşadığını düşündürmektedir. Obez adölesanların uyku kalitesini inceleyen uluslararası kanıt düzeyi yüksek meta analiz ve sistematik analiz araştırmalarının sonuçları da uyku süresi, uykuya dalma ve kalitesi ile ilgili problemler yaşadığını desteklemektedir.

Sonuç olarak;

Adölesanlarda obeziteyi önleme ve kilo vermeyi amaçlayan sağlığı geliştirme programlarında mutlaka sağlıklı beslenme ve fiziksel aktiviteyi arttırma girişimlerinin yanı sıra stres yönetiminin de yer alması oldukça önem taşımaktadır. Stres ile sağlıklı yollar ile baş etmek, geleceğe yönelik gerçekçi ve olumlu hedefler belirlemek, sağlıklı iletişim ve rahatlama tekniklerinin öğretiminin programların içinde yer alması programların etkinliğini attıracağı düşünülmektedir. Kendinizi olduğunuz gibi kabul edin, önemli olan sağlığınız nasıl göründüğünüz değil. Kendini sev, bedenini sev, ruhunu besle, sağlıklı beslen, fiziksel aktiviteni arttır, hayatı sev bir tane hayatın var…

Sağlıkla kalın.

Diyetisyen Mine ÇETİNER

İnstagram adresi: Dyt.mine_cetiner                                                                     

E-Posta: [email protected]