'Prim günü eksik olana erken emeklilik imkanı'

Hürriyet yazarı Noyan Doğan, emeklilik için prim gün sayısı eksik olan okurlarından son zamanlarda çok sayıda soru aldığını belirtti. Doğan, "Prim gün sayısı eksik olanlar hatta sosyal güvencesi olmayıp da çalışmadan emekli olmak isteyenler için bir formül var" dedi.

Hürriyet gazetesi yazarı Noyan Doğan, 'Prim günü eksik olana erken emeklilik imkanı' başlıklı yazısında özellikle son günlerde okurlarından "Prim gün sayım eksik, nasıl emekli olacağım?", "Çalışmaya ara verdim, emeklilik için ne yapmam lazım?" benzeri sorular aldığını söyledi.

Salgın nedeniyle kısa çalışma ödeneğinden yararlandırılan ve işvereni tarafından ücretsiz izne çıkartılanların eksik prim günlerini nasıl tamamlayacağını merak ettiğini belirten Noyan, benzer soruları işten çıkarma yasağının kalkması üzerine işten çıkartılanlardan da aldığını kaydetti.

Doğan, "Prim gün sayısı eksik olanlar hatta sosyal güvencesi olmayıp da çalışmadan emekli olmak isteyenler için bir formül var" ifadesini kullandığı yazısında şunları anlattı:

"Anlatacağım, ama önce salgında kısa çalışma ödeneği alanlar ve işvereni tarafından ücretsiz izne çıkartılıp da nakdi ücret desteğinden yararlananların durumuna kısaca değineyim. Hem kısa çalışma ödeneğinde hem de nakdi ücret desteğinde primler yatmadığından, bu durum emekliliğin de ertelenmesine neden oluyor.

Çalışanın prim gün sayısı eksiği yoksa ve emeklilik için yaşı bekliyorsa sorun yok; ama prim gün sayısı eksikse, kısa çalışma ve nakdi ücret desteği süresi emeklilik süresini uzatıyor. İş kanunu da kısa çalışma ödeneği süresince ödenmeyen primler için çalışanlara bu primleri borçlanarak ödeme imkanı tanımıyor.

'Çalışmayan yararlanabilir'

Gelelim, prim gün sayısı eksik olanların ve sosyal güvencesi olmayanların nasıl emekli olacağına. Bu işin formülü, isteğe bağlı sigortalılık. Peki, nedir isteğe bağlık sigortalılık ve kimler bu imkandan yararlanabilir? Herhangi bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olmayan ve zorunlu sigortalı olmayı gerektirmeyecek şekilde çalışanlar ile sigortalı olarak çalışmakla birlikte bir ay içinde 30 günden az çalışan veya part-time çalışanlar, anne-babadan ya da eşten dolayı emekli aylığı almayanlar isteğe bağlı sigortalı olabilirler.

Sosyal güvenlik kurumuna bağlıymış ve zorunlu sigortalıymış gibi her ay düzenli primlerin ödenmesi halinde yaş ve prim gibi şartları yerine getirenler emekli olabilir ve emekli aylığı almaya hak kazanır. Çalışmaya ara vermiş olanlar ya da prim gün sayısı eksik olanlar da isteğe bağlı sigortalı olup, eksik prim gün sayılarını tamamlayıp, emekli olabilir, emekli maaşı alabilir hatta sağlık hizmetinden de yararlanabilirler. İsteğe bağlı sigorta yaptıranlar, Bağ-Kur kapsamında sayılıyor ve Bağ-Kurluların sahip olduğu şartlara tabi oluyorlar.

'En düşük prim 1144 lira'

Peki, sigortalı olunması için Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) ne kadar prim ödenmesi gerekiyor? Sigorta yaptıracak olanlar, belirli limitler dahilinde aylık ödeyecekleri prim tutarını kendileri belirleyebiliyor. En az ödenecek prim ise brüt asgari ücretin yüzde 32’si. Bu yıl için asgari ücretin brüt tutarı 3 bin 577 lira. Bunun yüzde 32’si, 1.144 lira ediyor. İsteğe bağlı sigorta yaptıracaksanız aylık en düşük 1.144 lira prim ödemeniz gerekiyor. Ödediğiniz primin yüzde 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi, yüzde 12’si de genel sağlık sigortası primi olarak ödeniyor. Emeklilikte maaşım yüksek olsun diyorsanız, daha yüksek prim ödeyebiliyorsunuz. Bunun da üst limiti, 8.584 lira. Daha açık bir anlatımla, isteğe bağlı sigorta yaptıracak olanlar aylık 1.144 lira ile 8.584 lira arasında tutarı prim olarak SGK’ya ödeyebilirler.

'Ne zaman emekli olunur?'

Konu isteğe bağlı sigortalılık olunca en çok da ne zaman emekli olunacağı merak ediliyor. Bağ-Kurlu ne zaman emekli olabiliyorsa, isteğe bağlı sigorta yaptıranlar da aynı sürede emekli olabiliyor. 1 Mayıs 2008 ve sonrası ilk kez sigortalı olan erkeklerin 9000 gün prim ödemeleri ve 60 yaşını doldurmuş olması gerekiyor. 60 yaşı, 31 Aralık 2035 tarihine kadar geçerli. Bu tarihten sonra emeklilik yaşı kademeli artıyor. Kadınlar ise 1 Mayıs 2008 ve sonrası ilk kez sigortalı olanlar, 9000 gün prim ödemeleri ve 58 yaşını doldurmaları halinde emekliliğe hak kazanıyor, 58 yaşı 31 Aralık 2035 tarihine kadar geçerli. Bu tarihten sonra emeklilik yaşı kademeli artıyor."