Siirt'te Bulunan Akarsuları Tanıyalım
Siirt akarsu havzası bakımından birçok zengin kaynağa sahiptir. Bu bağlamda Türkiye'nin en zengin akarsu havzasına sahip olan Siirt Bölgesini Artı Siirt Haber Ajansı farkı ile derinlemesine inceleyelim.
Önemli su toplama alanlarından birini oluşturan Siirt Havzası, Botan, Reşine, Garzan, Kezer, ve Başur akarsuları'na sahip olması nedeni ile Fırat, Kızılırmak ve Sakarya Havzaları'ndan sonra ülkenin dördüncü büyük su toplama alanı olduğu belirtilmektedir.
Botan: NordüzPlatosu'nu batıdan kuşatan Siirt-Hakkari ve Siirt-Van sınırlarını oluşturanyüksek dağlardan kaynağını alan bu akarsu,önce batıya,sonra kuzey batıya doğruakar. Suyu iyice bollaşan Botan Suyu dar ve derin bir vadi oymuştur. Vaditabanıyla dağların dorukları arasındaki yükselti farkı 1.000 m'ye ulaşır.Akarsu, Pervari yöresinin sularını toplayan Çatak Çayı ve Bitlis'in doğusundakidağlık yöre ile Doğruyol, Kapılı ve Kuran Dağları sularını toplayanBüyükdere'yle Çukurca da birleşir. Burada Botan Suyu adını alır. Batı yönündeakan Botan Suyu (Uluçay), Aydınlar İlçesi ve İl Merkezi'nin doğusun dan geçer.Bostancık yöresine ulaşır. Burada, doğudan Eruh yöresinin sularını toplayanZorava Çayı'nı, kuzeyden Muş Güneyi Dağları'nın sularını toplayan Bitlis Çayı'nıalır. Bitlis Çayı, Botan Suyu'na karışmadan önce, Kavuşşahap Dağları'nınsularını toplayıp gelen Pınarca Çayı ile birleşir. Botan Suyu bu iki önemliakarsuyla birleştikten sonra, Çat Tepe'de Dicle Irmağı'na katılır. Yüksekdağlardaki kaynaklarla, kar örtülerinin ağır ağır erimesi ile ve yağmurlarlabeslenen bu büyük çay her mevsimde bol su taşır. İlkbahardan yaz ortalarınakadar geçirdiği su, saniyede ortalama 100-300 m3'tür. Nisan ve Haziranda bumiktar 400-600 m3, Mayıs'ta 700-1000 m3'ü bulur, hatta arasıra bunu geçtiği deolur. Böyle zamanlarında Dicle'den de büyük bir ırmak görünümündedir. Ençekilmiş olduğu yaz sonu ve güzün bile derinliği yine 1 m.'den çoktur veyatağındaki su miktarı 60-80 m3'ten aşağı düşmez. Bu ırmağın birçok yerindehidroelektrik santrali kurma incelemeleri yapılmıştır. Kıyıdan kıyıya ancakkayıkla geçilebilir. Botan Irmağı çok yerinde dar ve derin dik inişli vadilerden geçer. Yolu boyunca alçak düzlükler azdır ve sulama da yararlı olamamıştır.Botan Irmağı' nın Dicle'ye karıştığı yer yakınında Dicle Nehri keskin birdirsekle güneye döner.
Reşinan: Busu Pervari'nin Çemikari Yaylası'ndan çıkarak, Şırnak İli'nde oldukça genişvadileri sular ve Dergül Köyü önünden geçerek Kasrik Boğazı'ndan sonra DicleIrmağı ile birleşir.
GarzanÇayı: Sason Dağları'nın güney yamaçlarından inen kollardanoluşur. Kozluk İlçesi yakınlarından (Pisyar) geçer. Kurtalan İlçesi'nde birkısım araziyi suladıktan sonra Kaşüstü (Hendük) Köyü yakınlarında DicleIrmağı'yla birleşir. Çay üzerinde, Pisyar ve Aviski adını taşıyan iki köprübulunur.
KezerÇayı: Bitlis'in doğusunda Güzeldere denilen yerden çıkar veKırkçeşme Suları'nın birleşmesinden oluşur. Bu sular en son Şeyh CumaDeresi'yle birleşip, İskambo Dağları'nı yararak Siirt'in batısında bir kavis çizer.Mağaralı (Hümriyan) Mezrası önünde Başur Çayı ile birleştikten sonra, BotanÇayı'na karışır. Çayın oluşturduğu vadilerde sebze yetiştirilir.
BaşurÇayı: Bitlis'in kuzeyinden çıkan bu suyun il hudutları içindekiuzunluğu 45 km'dir. Siirt-Kurtalan asfaltı üzerindeki Başur Köprüsü'nün 2 kmgüneyinde Kezer Çayı ile birleşir.