Yasaklanan tedavi yönteminin Alzheimer'ı insanlar arasında bulaştırdığı ortaya çıktı

Bilim insanları Alzheimer'ın beyinde nasıl yayıldığına yeni bir ışık tuttu. Araştırmacılar, artık yasaklanmış olan bir insan büyüme hormonu tedavisi aracılığıyla hastalığın insanlar arasında bulaştığına dair ilk kanıtı buldu. Nature Medicine dergisinde yayınlanan çalışmada büyüme hormonuyla tedavi edilen hastalar incelendi.

1.848 hastaya uygulanan tedavi yasaklandı

Ancak büyüme hormonu tedavisi prosedüründe deli dana hastalığına neden olan proteinlerle kontamine olmuş kadavra hormonları nedeniyle bazı hastaların daha sonra deli dana hastalığından öldü. Bu durum prosedürün 1985 yılında yasaklanmasını sağladı. Nature Medicine dergisinde yazan Collinge ve meslektaşları, 1959-1985 yılları arasında İngiltere'de en az 1.848 hastaya kadavraların hipofiz bezlerinden elde edilen insan büyüme hormonu verildiğini bildiriyor.

Araştırmacılar, bulguların hastaların büyüme hormonu tedavisinin amiloid-beta olarak bilinen bir tür proteinle kontamine olduğunu gösterdiğini söyledi. Birbirine yapışarak beyin hücrelerine zararlı plaklar oluşturan bu proteinler, Alzheimer'ın önde gelen nedenlerinden biri olarak görülüyor. Araştırmanın örnekleri çok sınırlı olmakla birlikte bilim insanları Alzheimer'ın başlangıcı için yeni bir mekanizmanın ana hatlarının, hastalık için teşhis ve tedavi geliştirme arayışına bilgi vereceğini söyledi.

Farelere uygulandığında Alzheimer belirtileri gösterdi

Birleşik Krallık'ta bu tür 80 vakadan bazılarının öldüklerinde beyinlerinde Alzheimer hastalığının ayırt edici özelliği olan amiloid-beta adlı bir protein olduğu da tespit edildi. Bu kişilerin Alzheimer semptomları geliştirip geliştirmeyecekleri belirsiz olsa da, diğer araştırmalar bazı hormon partilerinde amiloid-beta bulunduğunu ve bunların farelere uygulandığında Alzheimer benzeri hastalığı tetiklediğini gösterdi.

“Çok nadir ve alışılmadık”

Araştırmanın eş yazarı Prof. John Collinge “Viral viral ya da bakteriyel bir enfeksiyon anlamında bulaşıcılıktan bahsetmiyoruz. Sadece insanlara hastalıklı insan dokusu veya hormonu aşılandığında söz konusu olan bu durum çok nadir ve alışılmadık bir şey” dedi.

Ekip, yeni çalışmanın Alzheimer'ın prion hastalıklarıyla benzerlikler taşıdığı fikrine ağırlık kazandırdığını, buna ilgili proteinlerin beyne yayılma mekanizmasının da dahil olduğunu söylüyor.

Prion hastalıkları tipik olarak kendiliğinden ortaya çıkar, ancak daha nadir olarak genetik bir mutasyondan kaynaklanabilir veya enfekte beyin veya sinir dokusu yoluyla bulaşabilir. Araştırmacılar 2017 ve 2022 yılları arasında Ulusal Prion Kliniğine sevk edilen sekiz kişiden elde edilen bulguları rapor ettiler.

5 hastada demans belirtileri görüldü

Hepsi kadavralardan insan büyüme hormonu almış ancak deli dana hastalığına yakalanmadı. Beşinde Alzheimer hastalığı için klinik kriterleri karşılayan demans semptomları vardı ve 38 yaş gibi genç bir yaşta başlamıştı. Bu hastaların üçünde tanı ile uyumlu beyin taramaları, ikisinde ise Alzheimer kriterlerini karşılayan biyolojik belirtiler vardı.

Diğer üç hastadan birinde hafif bilişsel bozukluk vardı, birinde kendi bildirdiği bilişsel zorluklar vardı ve birinde belirti yoktu. Bunlardan ilkinde Alzheimer ile uyumlu postmortem sonuçlar vardı ve ikincisi hastalık için biyobelirteç kriterlerini karşılıyordu. Beş hastanın DNA verileri vardı, ancak yalnızca birinde geç başlangıçlı Alzheimer için genetik bir risk faktörü görüldü ve hiçbirinde erken başlangıçlı Alzheimer'a neden olduğu bilinen genetik varyantlar yoktu.

Tedavinin sonucu olarak bulaşıcı olabilir

Araştırmacılar, hastaların ya kendiliğinden ortaya çıkan ya da genetik riskle bağlantılı olan Alzheimer hastalığı için tipik olanlardan farklı bazı semptomlar gösterdiğini ekleyerek, bunun ya hastalıklarının farklı bir kökene sahip olmasından ya da amiloid-beta'nın farklı türlerinden kaynaklanabileceğini öne sürüyor. Sonuçların, Alzheimer'ın kontamine hipofiz hormonu ile tedavinin bir sonucu olarak ortaya çıkabileceğine dair kanıt sunduğunu söylüyorlar.