'Aşırı Sıcaklara Karşı Hiçbir Yer Güvenli Değil'

Yıkıcı “ısı kubbesi” Kanada’da sıcaklıkların neredeyse 50 dereceye yükselmesine neden oldu ve yüzlerce ölüm, eriyen elektrik hatları, bükülmüş yollar ve orman yangınlarıyla doğrudan bağlantılı.

Uzmanlar, iklim krizi küresel sıcaklıkları daha da yükseltirken, kuzey Sibirya’dan Avrupa’ya, Asya’dan Avustralya’ya kadar tüm toplumların daha fazla aşırı hava olaylarına hazırlıklı olması gerektiğini söylüyorlar.

İngiltere’nin eski baş bilim danışmanı Sir David King, “Hiçbir yer güvenli değil… Britanya Kolumbiyası’nda sıcaklığın 48-49 derece olabileceğini kim tahmin edebilirdi?” dedi.

Bu ayın başlarında diğer önde gelen bilim insanlarıyla birlikte İklim Krizi Danışma Grubunu kuran King, bilim insanlarının on yıllardır aşırı hava olayları hakkında uyarıda bulunduğunu ve şimdi harekete geçmek için zamanın tükenmekte olduğunu söyledi ve “Riskler uzun zamandır biliniyordu ve harekete geçmedik, şimdi sorunu yönetmek için çok dar bir zaman çizelgemiz var” dedi.

Geçtiğimiz Salı günü Britanya Kolumbiyası’nın Lytton kasabasında sıcaklık 49.6 dereceye ulaşmıştı.

ABD’nin batı kıyısında, Seattle ve Portland ardı ardına olağanüstü sıcak günler yaşadı. Yerel yetkililer, Washington ve Oregon’da kavurucu sıcaklıklarla ilişkili olabilecek bir düzine ölümü araştırdıklarını söyledi.

Pennsylvania Eyalet Üniversitesi’nde atmosfer bilimi profesörü ve Yeni İklim Savaşı’nın yazarı Michael E Mann, gezegen ısındıkça bu tür tehlikeli hava olaylarının daha yaygın hale geleceğini söyledi.

Mann, iklimin kısmen Kuzey Kutbu’ndaki dramatik ısınma nedeniyle istikrarsızlaştığını ve mevcut iklim modellerinin olup bitenlerin ölçeğini tam olarak yakalayamadığını söyledi ve “İklim modelleri, iklim değişikliğinin şu anda batıda tanık olduğumuz benzeri görülmemiş sıcak hava dalgası gibi olaylar üzerindeki etkisini gerçekten hafife alıyor” diye ekledi.

Çarşamba günü ABD başkanı Joe Biden, yetkililerin Britanya Kolombiyası, Alberta, Yukon ve Kuzeybatı Toprakları genelinde 103 sıcaklık rekoru kırılan batı ABD ve Kanada’daki sıcak hava dalgası için iklim krizini sorumlu gösterdi.

ABD Ulusal Hava Servisi, bölgedeki sıcaklığın Salı günü Spokane, Washington’da 42,2 dereceyle zirve yaptığını ve bir başka yerel rekor olduğunu söyledi. Yaklaşık 9.300 evde elektrik kesildi ve yerel kamu kuruluşu Avista Utilities, 200 binden fazla insanı etkileyecek planlı elektrik kesintilerine ihtiyaç duyulacağını söyledi.

Britanya Kolumbiyası’nda sıcak hava dalgası sırasında beş gün içinde en az 486 ani ölüm bildirildi. Baş adli tabip, tipik olarak yaklaşık 165 ani ölüm olabileceğini ve 300’den fazla ölümün sıcağa atfedilebileceğini öne sürdü.

Lisa Lapointe yaptığı açıklamada, “Bu ölümlerin kaçının ısıyla ilgili olduğunu kesin olarak söylemek için henüz çok erken olsa da, bildirilen ölümlerdeki önemli artışın Britanya Kolumbiyası’nda yaşandığı ve bölgemizin birçok bölümünü etkilemeye devam eden aşırı hava koşullarına bağlı olduğuna inanılıyor.”

Lapointe, rakamların henüz kesin olmadığını ve eyaletteki adli tabiplerin kurum sistemine diğer ölüm raporlarını girmesiyle rakamın artacağını söyledi.

Kanada Başbakanı Justin Trudeau, yükselen sıcaklıkların, ülkenin bu tür bir sıcaklığa hazırlıksız yakalanan bir bölgesinde, iklim krizini ele alma ihtiyacının bir hatırlatıcısı olduğu konusunda uyararak “Düşüncelerimiz sevdiklerini kaybeden insanlarla birlikte” dedi.

Beş günlük süre içinde ölenlerin çoğu, yalnız yaşayan ve sıcak ve iyi havalandırılmayan konutlarda yaşayan yaş almış insanlardı.

Lapointe, “İnsanlar aşırı sıcaklığın etkilerine hızla yenik düşebilir ve tehlikenin farkında olmayabilirler” dedi.

Bilim insanları ABD ve Kanada’daki sıcak hava dalgasının ölçeğinin, özellikle İngiltere’nin ev sahipliği yapacağı çok önemli BM COP26 iklim zirvesine hazırlıkta, dünyanın dört bir yanındaki politika yapıcılar, politikacılar ve topluluklar için bir “uyandırma çağrısı” rolü oynaması gerektiğini söyledi.

Met Office’ten Profesör Peter Stott, “Sıcak hava dalgaları riski, dünya genelinde hızlı bir şekilde artıyor ve insanlara ve toplumlara benzeri görülmemiş hava ve koşullar getiriyor. İklim değişikliği, sıcaklığı toplumların uzun süredir deneyimlediği normallerin dışına çıkarıyor” dedi.

University College London’dan Prof Simon Lewis ise durumu “korkunç” olarak nitelendirdi ve aşırı sıcaklık olaylarının gıda fiyatlarından güç kaynaklarına kadar her şey üzerinde büyük etkileri olabileceği konusunda uyardı. Lewis, “Her ülke, bu yeni koşullarla ve yarattığımız yeni iklimle birlikte gelen aşırılıklarla nasıl başa çıkılacağını düşünmek zorunda kalacak. Bu, herkesin planlara ihtiyacı olduğu anlamına geliyor” dedi.

Lewis ayrıca, hükümetlerin ve politika yapıcıların uyarıları dikkate almalarının ve fosil yakıt emisyonlarını durdurma ve toplumları daha fazla aşırı hava olayıyla başa çıkmaya hazırlama planlarını önemli ölçüde hızlandırmasının çok önemli olduğunu söyledi.

Lewis, “Bu iki anlamda bir uyarı: Yeni aşırı sıcak hava dalgalarının hızını kesmek için emisyonları hızla sıfıra indirmemiz ve yarattığımız yeni iklim koşullarına uyum sağlamamız gerekiyor” diye ekledi.