Av. Doğan Siyahtoprak yazdı! İzinsiz Ses Kaydı Almak Suç mu? Hangi Şartlarda Suç Sayılmaz?

İzinsiz ses kaydı alınması belli usullere ve hukuk kurallarına aykırı biçimde gerçekleştirildiğinde suç teşkil eder. Bu kayıtlar alınırken hukuka ve usullere uygun davranılması kaydın delil niteliğine sahip olmasına yol açarken aksi durumda kaydı alan kişinin suç işlediği kabul edilir.

İzinsiz alınan kaydın sistematik bir şekilde ve planlanarak elde edilmiş olması hukuka aykırılık teşkil edeceğinden delil olarak da kullanılması uygun bulunmamaktadır. İzinsiz alınan ses kaydı sebebi ile oluşabilecek suçlar şunlardır:

• Haberleşme gizliliğinin ihlali,
• Kişiler arasındaki konuşmaları dinleme ya da kayda alma suçu,
• Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi suçu.

Özel hukuk uyuşmazlıklarına giren boşanma davaları, tazminat davaları söz konusu ise bu tür davalarda delil olarak kullanılacak izinsiz ses kayıtlarının elde ediliş biçiminde hukuka uygunluk aranacaktır.

Ceza davalarında delillerin serbestliği ilkesine göre hareket edilir. Bu tür davalarda her şeyin delilolarak değerlendirilebilmesi mümkündür. Sanık ya da şüpheli bir suç işlemiş ise bunun ispatı için sunulacak delillerin hukuka uygun olup olmadığına bakılır. İspat gücüne sahip olan bir kanıtın hukuka uygun olarak elde edilmesi zorunludur aksi halde hukuka aykırı olarak elde edilen deliller hakim tarafından reddedilecektir.

Özel Hayatın Gizliliğinin İhlali TCK 134

Özel hayat alanı içindeyken kişilerin ses ve görüntülerinin izinsiz kayda alınması suç teşkil eder. Bu suçun oluşması bir kişiye ait özel hayat alanına gizlice müdahale edilmesi şeklinde olmaktadır. Kişinin bu durumunda mahremiyet alanı ihlal edilmiş olacaktır. Bu tür bir suç için ön görülen hapis cezası ise 2-6 yıl aralığında değişebilir.-

Haberleşmenin Gizliliğinin İhlali Suçu TCK 132

Kişiler arasında vuku bulan iletişim sürecinde içerikler kayda alınırsa ve bu eylem gizli yollardan gerçekleştiği takdirde suç teşkil eder. Bu suçun gerçeklemesi 2 koşul sağlandığında mümkün olur : 

1) Haberleşme gerçekleşirken belirli kişilerin varlığına ve sınırlı sayıda kişi tarafından bilinmesine gerekliliği,
2) Haberleşmeye taraf olanlar için haberleşmenin ve içeriğin gizli olduğu inancının bulunmasıdır.

Haberleşme esnasında kayda alınma işlemi tek başına suç oluşması için yeterli bir gerekçe olmazken bu kaydın ifşası durumunda suç oluşmuş kabul edilir. Bir kişi gizli ses kaydı almak sureti ile haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu işlemiş ise kendisine verilecek hapis cezası 2-6 yıl aralığında değişen sürelerde olabilecektir.

Kişiler Arasında Yapılan Konuşmaların Dinlenmesi ve Kaydedilmesi Suçu TCK 133

Kişiler arasında yapılan gizli konuşmalar 3. kişi tarafından dinlenirse ve bu duruma taraflardan herhangi biri rıza göstermediği takdirde suç oluşur. Bu suçun oluşmasında konuşmaların kayda alınması da gerekmektedir. Ayrıca fail bu konuşmanın taraflarından biri olmamalıdır. Konuşmalar 3. Kişi tarafından dinlenerek kayda alınırken ses dinleme cihazları, ortam dinleme cihazları kullanılabilir. Gizli yapılan konuşmalar dinlenerek bu şekilde kayda alındığı takdirde TCK 133 hükümleri uygulanır. Bu tür bir suç işlenirse 2-5 yıl arasında hapis cezası uygulanabilir.

İzinsiz Ses Kaydı Alma Cezası Para Cezasına Çevrilebilir mi?

İzinsiz olarak alınan ses kaydı için öngörülen cezaların alt sınırı 2 yıldır. Para cezaları bazı durumlarda hapis cezalarına seçenek olarak uygulanır. Bu yaptırımın uygulanabilmesi için kısa süreli hapis cezaları söz konusu olmalı ve öngörülen ceza 1 yıl veya daha az süreli olmalıdır. 

İzinsiz ses kaydı alma cezası para cezasına çevrilememektedir. Bunda etkili olan unsur ise suça yönelik öngörülen hapis cezalarının süresinin alt sınırının 1 yıldan fazla olmasıdır. İzinsiz ses kaydı alma cezasının yol açacağı suçlar için verilen hapis cezaları 2-6 yıl aralığında değişebilmektedir.

Ses Kaydının Hukuka Uygun Olması Nasıl Sağlanır?

Ses kaydının hukuka uygun olması için zorunluluk hali gerekir. Bunun yanı sıra zorunluluk hali şartlarının varlığına da bakılması gerekir.

• Kaydı alan kişinin kendisine veya ailesine karşı bir haksız saldırının varlığı hukuka uygunluğun koşulları arasındadır.
• Kaydı alanın kendisine ya da yakınlarına karşı işlenecek suçlar (cinsel taciz-saldırı, hakaret, tehdit, iftira, şantaj ve benzeri suçlar) için alınan kayıtlar hukuka uygun kabul edilir.
• Kayıt yapana veya ailesine yönelik gerçekleşen saldırı ya da suçun aniden vuku bulması elde edilecek delilin hukuki açıdan değer taşımasını sağlar.
• Kişi veya ailesi saldırıya uğradığında ya da suça maruz kaldığında o an için kolluk kuvvetlerine başvurma imkanına sahip olmamalıdır. Kolluk kuvvetlerine haber verme imkânı varken alınacak kayıtlar hukuka uygun olmaz. Bu tür kayıtların alınmasındaki amaç kaybolmasını engelleme ve yetkili makamları olaydan haberdar etme olmalıdır.
• Alınan kayıtlar 3. Kişilerle paylaşılırsa eylem suça dönüşür.
• Özel hukuk davaları söz konusu olduğunda da kişi kendisi veya yakını ile ilgili bir konuyu ispat etmek istediği takdirde bir kereye mahsus olmak kaydıyla kayıt yaparsa bu kayıtlar da mahkemece delil olarak sayılır.
• Özel dedektiflik bürolarının alacağı kayıtlar planlı ve sistematik olarak kaydedildiğinden suç teşkil eder.

Alınacak kayıtların sunulması gereken yetkili birimler şunlardır:

• Polis, Jandarma, Savcılık, Mahkeme, İdari devlet birimleri.

Özel Hukuk Uyuşmazlıklarında Gizli Ses Kaydı

Özel hukuk uyuşmazlıklarında gizli ses kaydının delil niteliği taşıyabilmesi için hukuka uygun olarak elde edilmiş olması gerekir. Hukuka aykırı elde edilen tüm deliller hiçbir mahkeme tarafından kabul edilmeyeceğinden gizli ses kaydı alınacağı zaman da bu koşullar aranır.

Özel hukuk uyuşmazlıkları arasında yer alan boşanma davaları, tazminat davaları alacak ya da iş davalarında sunulacak gizli ses kaydı kayıtları için de aynı durum geçerlidir. Boşanma davaları sırasında sunulan gizli ses kayıtlarının sohbetin doğal seyri içinde yapılması halinde kabul edilebilmesi mümkün olur.

*Kayıt sırasında özel sorular sorulması, kişiyi yönlendirme amacı güdülerek ya da tahrik etmek sureti ile sesinin kaydedilmesi delil olarak kabul edilmez.

Eşler Arasındaki Ses Kayıtları Suç Teşkil Eder mi?

Özel hayatın gizliliği kişilere tanınan Anayasal haklardan biridir. Bu sebeple özel hayatın gizliliği ihlal edildiğinde bu durum suç teşkil eder. Özel hayatın gizliliğinin sınırlandırılabilmesi için Anayasa’da öngörülen hallerin oluşması gerekir.

Tarafların evlilik birliği içinde olması birbirilerinin özel yaşam alanlarına müdahale etme hakkını onlara vermemektedir. Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan biri olan özel hayatın gizliliği hakkı evlilik birliği kurulduğunda ortadan kalkan bir hak değildir.Taraflardan birinin diğerinin özel hayatına müdahale etmesi durumunda suç oluşur.Bu sebeple de tarafların evli olması, birbirlerinin kişisel eşyaları veya özel yaşam alanlarına kolay erişim imkânı olmaları sınırsız bir biçimde birbirlerini gözetleme ve denetleme hakkını vermez.

Özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi zorunluluk hali vuku bulduğunda suç teşkil etmeyecektir.

Kişilerin içinde yer aldığı koşullara bağlı olarak bu durum değerlendirilir. Zorunluluk halinin varlığı hukuka uygunluk sağlayacağından özel hayatın gizliliği eşler arasında zorunluluk vuku bulduğu takdirde gerçekleşirse suç teşkil etmeyebilir.

• Taraflardan biri bir daha kanıt elde edemeyeceğini düşündüğünde,
• Yetkili mercilere başvuru imkânı olmadığında,
• Ani gelişen olaylar karşısında,
• Delillerin kaybolma riski bulunuyorsa,
• Delillerin kaybolmadan güven altına alınması zorunluluğu hasıl olmuş ise,
• Karşı tarafın bilgi ve rızası olmadan özel hayata ait bilgileri, ses ve görüntü kayıtlarını elde edebilir.

Yukarıdaki koşulların varlığı halinde elde edilecek gizli ses kayıtları hukuka aykırı olarak elde edilmiş sayılmamaktadır. Bu sebeple de delil niteliği taşır.

Eşin Hakaret İçeren Konuşmaları Gizli Ses Kaydına Alınırsa Suç Teşkil Eder mi?

Eşin hakaret içeren konuşmaları gizli olarak ses kaydına alınacağı zaman olayın ani bir şekilde gelişmesi gerekir. Bu kayıtların planlı ve sistematik olarak yapılması delil niteliği taşıması yönünde engel teşkil eder.

Kaydı alan eş, kaydı üçüncü kişilere dağıtmamalı ve paylaşmamalıdır. Bu kayıtların mahkemeye delil olarak sunulabilmesi hukuka uygun olarak elde edildiklerinde mümkündür. Bu sebeple de izinsiz kaydedilen ses kaydının koşulları sağlayıp sağlamadığına bakılır.

Hakarete maruz kalan eş bu saldırıyı başkaca bir şekilde ispatlama şansına sahip olmamalıdır. Elde edeceği gizli ses kaydının delillerin kaybolma ihtimaline karşı korunmaya alınması gerekli olmalı ve bunun ilgili makamlara teslim edilerek korunmaya alınma amacı güdülmelidir.

Gizli ses kaydını alan eşin aile içi geçimsizliğin kaynağını ispat etme amacı taşıyor olması gerekir.

Hakarete uğrayan eş içinde bulunduğu durum gereği bunu başka bir şekilde kanıtlayabilecek durumda olmamalıdır.

***Yargıtay 12. Ceza Dairesinin özel hayatın gizliliğini ihlal suçuna ilişkin verdiği 27.09.2017 tarihli kararı şu şekildedir:

Özel hayatın gizliliğini ihlal ve şantaj suçlarından sanığın mahkumiyetine ilişkin hükümler, sanık müdafii tarafından temyiz edilmekle, dosya incelenerek gereği düşünüldü:

Yapılan yargılamaya, toplanıp karar yerinde gösterilen delillere, mahkemenin kovuşturma sonuçlarına uygun olarak oluşan kanaat ve takdirine, incelenen dosya kapsamına göre, sanık müdafiinin sübuta ilişkin sair temyiz itirazlarının reddine, ancak;

1- Sanık …’ın, mağdur …’ın cinsel ve fiziksel mahremiyetine ilişkin müstehcen görüntülerini, mağdurdan habersiz ve onun rızasına aykırı şekilde mağdurun kayınpederine izlettiği ve mahkemenin kabulü de bu yönde olduğu halde, mağdurun özel hayatına ilişkin görüntülerini hukuka aykırı olarak ifşa eden sanık hakkında, görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan dolayı TCK’nın 134/2. madde ve fıkrası gereğince mahkumiyet kararı verilmesi gerekirken, aynı Kanun’un 134/1. madde ve fıkrası gereğince hüküm kurulmasısuretiyle gerekçeyle hükmün karıştırılması,

2- Sanık hakkında iddianame içeriğine göre TCK’nın 58. maddesinin uygulanması talep edilmediği ve sanığın istinabe mahkemesince savunmasının alındığı sırada adlisicil kaydı da okunmadığı halde, sanığa ek savunma hakkı verilmeden tekerrür hükümlerinin uygulanması suretiyle CMK’nın 226. maddesine aykırı davranılması,

3- Sanık hakkında şantaj ve görüntü veya seslerin ifşa edilmesi suretiyle özel hayatın gizliliğini suçlarından kurulan hükümlerde temel cezalar asgari hadden uzaklaşılarak tayin edildiği ve hükmedilen cezaların TCK’nın 3/1. maddesi uyarınca işlenen fiillerin ağırlığıyla orantılı, adalet ve hakkaniyete uygun olduğu anlaşıldığı halde, aynı gerekçelere dayanılarak görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle özel hayatın gizliliğini ihlal suçundan dolayı temel cezanın asgari hadden belirlenmesi suretiyle çelişkiye neden olunması, kanuna aykırı,

4- Sanık hakkında TCK’nın 53. maddesi tatbik edilirken, Anayasa Mahkemesinin 24.11.2015 günlü Resmi Gazete’de yayımlanan 08.10.2015 tarihli, 2014/140 esas, 2015/85 karar sayılı iptal kararının gözetilmesinde zorunluluk bulunması,

Bozmayı gerektirmiş olup, sanık müdafiinin temyiz itirazları bu itibarla yerinde görüldüğünden, hükümlerin bu nedenlerle 5320 sayılı Kanunun 8. maddesi uyarınca halen uygulanmakta olan 1412 sayılı CMUK’un 321. maddesi gereğince isteme uygun olarak BOZULMASINA, aynı Kanun’un 326/son maddesi uyarınca ceza miktarları yönünden sanığın kazanılmış hakkının saklı tutulmasına, 27.09.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.