EYT son durum: EYT çıkar mı, çıkarsa kimler emekli olur?

EYT, seçimin yaklaşması ile birlikte yeniden siyasetin gündemine geldi. Hükümet tarafından ret edilen ancak düşen her geçen gün oy kaybedilmesi nedeniyle yeniden gündeme gelen EYT için son dakika gelişmeleri yaşanıyor. EYT için bir kereye mahsus olmak üzere 2-3 yıllık avantaj sağlanması düşünülüyor. Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT'li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor.

Geçtiğimiz yıllarda sıkça dile getirilen, milyonlarca kişinin beklentisi EYT, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Biz bunu yapmayacağız. Arkadaşlarıma söylüyorum. Beni bu yola asla teşvik etmeyin.” sözleri ile umutlar sona ermişti. Seçim döneminin yaklaşması ve oy oranlarında büyük düşüsün ardından AKP hükümeti EYT için yeniden çalışmalara başladı.

EYT SON DURUM NE?

Hükümet, maliyeti yüksek olduğu gerekçesiyle yıllardır çözüm bulunamayan emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) için formül arayışına girdi. Bir kereye mahsus olmak üzere, sigorta prim gün sayısını doldurup emekli olmak için gerekli yaş süresini bekleyenler için bir düzenleme yapılması tartışılıyor. Bekleme süresini 2-3 yıl düşürmeyi amaçlayan plana göre, prim gün sayısını tamamlayanlar veya şu anda emekli olmak için 56 yaşını bekleyenlere 2-3 yıllık bir avantaj sağlanacak. Çalışmayla ilgili olarak maliyet analizi yapılacak ve kaç kişinin yararlanacağı belirlenecek. 2008 yılında yapılan yeni düzenleme ile kadınların ve erkekler arasında prim gün sayısı 7200’e yükseltilirken, emeklilik yaşı erkeklerde 60, kadınlarda ise 58 oldu. Bu yasal düzenleme mağduriyete yol açtı.

6 MİLYON KİŞİ EMEKLİ OLACAK

EYT için emekliliğin 5 yıl öne çekilmesinin yaklaşık 6 milyon kişinin bir anda emekli olması anlamına geleceğine dikkat çeken yetkililer, bütçenin bu yükü kaldıramayacağını kaydediyor. EYT sorununu çözmek için kurulan masada prim gün sayısını doldurup, emekli olmak için 2 yılı kalanların emekli edilip maaşlarının ödenmesi formülü de var. Ancak bir kişi yaşı beklemeden emekli olmak istediğinde kesinti oranı kalan yıla göre belirlenmek üzere maaşını daha düşük alacak. Asıl emeklilik yaklaştıkça bu emekli maaşı yükselecek ve en sonunda yaş şartı tamamlandığında hak ettiği ücreti almaya başlayacak. İsteyen EYT’liler bu model kapsamında emekliliğini talep edebilecek.

1999’DAKİ YASAYLA KOŞULLAR DEĞİŞTİ

EYT kavramı, 8 Eylül 1999’da yürürlüğe giren yasa ile Türkiye’nin gündemine girdi. Yasa çıkmadan önce bu tarihten önce sigorta koşullarını yerine getiren, prim günü kriterini ve ödemesini sağlayanlar yaşa takılmaksınız emekli olabiliyordu. Bu tarihten sonra ise sigortalılık süresi, prim ödeme ve yaş şartını sağlama koşulu getirildi.

Yasa kapsamında emekli olmak için aranan sigortalılık süresi erkekler için 25, kadınlar için 20 yıl, prim ödeme hem kadın hem de erkekler için 5000 bin gün, yaş ise kadın için 58, erkek için 60 idi. Yaş kriteri getirilmeden önce 20 yaşında sigortalı olan bir kadın 40 yaşında bir erkek ise 45 yaşında emekli olabiliyordu.

KİMLER EYT’Lİ SAYILIYOR?

Sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar EYT'li (emeklilikte yaşa takılan) sayılıyor. Zira 9 Eylül 1999 öncesinde yaş şartı aranmaksızın prim günü ve sigortalılık süresi şartları sağlanarak da emekli olunabilirken, 8 Eylül 1999 tarihinde yapılan değişiklikle prim günü ve sigortalılık süresi şartlarının yanı sıra bir de yaş şartı getirildi. EYT'li sayılmak için sigorta başlangıcı 9 Eylül 1999 tarihinden önce olup, emeklilik için gereken yaş dışındaki sigortalılık süresi ve prim günü şartlarını sağlamış olmak gerekiyor.

EMEKLİLİKTE YAŞA TAKILANLAR İÇİN ÇALIŞMA BAŞLADI

AKP’nin bugüne kadar net şekilde karşı çıktığı emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) da ilk kez bir çalışmada yer alacak.

Bir kereye mahsus olmak üzere, sigorta prim gün sayısını doldurup, emekli olmak için gerekli yaş süresini bekleyenler için, bir düzenleme değerlendirmeye alındı.

Bekleme süresini 2-3 yıl düşürmeyi amaçlayan plana göre, prim gün sayısını tamamlayanlar veya şu anda emekli olmak için 56 yaşını bekleyenlere 2-3 yıllık bir avantaj sağlanması değerlendirilecek.

EYT YASASI ÇIKACAK MI?

AKP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Özhaseki, katıldığı televizyon programında gündeme dair açıklamalarda bulundu.

Asgari ücretle ilgili beklentisini açıklayan Özhaseki, “Şimdi ben ciddi bir artış olacağını zannediyorum. Bunun yanı sıra insanların beklentisi olan her ne varsa EYT de dahil olmak üzere, o anki ekonomi şartlarını göz önünde bulundurarak bu konuda da birtakım çalışmalar yapılıp, ilgili kurullara sonra da sayın cumhurbaşkanına arz edilir” ifadelerini kullandı.