Marmara Denizi İçin Kritik Uyarı: İleri Arıtma Tesisleri Eksikliği Gündemde
Marmara Denizi'ne kıyısı bulunan İstanbul, Kocaeli, Bursa, Balıkesir, Tekirdağ Büyükşehir Belediyeleri ile Yalova ve Çanakkale belediyelerine, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu'nun önerileri doğrultusunda uyarı yazısı gönderildi.
Yazıda, ileri biyolojik atık su arıtma tesislerinin tamamlanmaması ve kirlilikle mücadelede istenilen seviyeye ulaşılamaması nedeniyle uyarılar yer aldı.
Marmara Denizi Eylem Planı’nın Temelleri
Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Marmara Denizi'nde 2021 yılında ortaya çıkan müsilaj sorunu üzerine 8 Haziran 2021'de kapsamlı bir temizlik çalışması başlatılmış ve 7 Temmuz 2021'de tamamlanmıştı. Ardından müsilajın tekrar oluşumunu engellemek amacıyla 22 maddelik "Marmara Denizi Eylem Planı" hazırlanmış ve Marmara'ya kıyısı olan 7 ilin üst düzey yöneticileriyle imza altına alınmıştı. Süreci takip etmek ve çözüm önerileri geliştirmek için ise Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu oluşturulmuştu.
Azot ve Fosfor Kirliliği Başlıca Sebep
Eylem planında, Marmara Denizi’nde müsilaj oluşumunun en önemli nedenlerinden birinin noktasal kaynaklı azot ve fosfor kirliliği olduğu vurgulanmıştı. Bu doğrultuda, Marmara Denizi Hidrolojik Havzası'ndaki atık su arıtma tesislerinin ileri arıtmaya dönüştürülmesi gerektiği belirtilmiş, belediyelere atık su tesislerini geliştirme talimatı verilmişti.
Ayrıca, 2022 yılında Çevre Kanunu'na eklenen maddeyle, ileri atık su arıtma tesislerine ilişkin planların 6 ay içinde hazırlanıp bakanlığa sunulması, tesislerin 3 yıl içinde tamamlanması ve bu tesisler için ayrılan gelirlerin yalnızca bu amaçla kullanılması zorunlu hale getirilmişti.
İleri Arıtma Dönüşümünde Düşük Oran
27 Haziran 2024'te düzenlenen Marmara Denizi Eylem Planı Koordinasyon Kurulu'nun toplantısında belediyelerden, ileri biyolojik arıtma tesislerine dönüşüm için gerekli adımları hızlandırmaları talep edildi. Ancak 25 Aralık 2024’te toplanan Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu, bu konuda ilerlemenin oldukça sınırlı olduğunu açıkladı. İleri arıtmaya dönüşüm oranının yalnızca %0,7 arttığı ve 2021 yılında %51 olan ileri biyolojik arıtma hizmeti alan nüfus oranının yeterince gelişmediği belirtildi.
Belediyelere Bakanlık Uyarısı
Bakanlık, Marmara’ya kıyısı olan 7 belediyeye gönderdiği yazıda şu ifadelere yer verdi:
“Havzadaki atık su arıtma tesislerinin ileri arıtmaya dönüşümünde yeterli seviyeye ulaşılamadığı görülmektedir. İş termin planı sunan 169 tesisten yalnızca 42 tanesinde öngörülen çalışmalar tamamlanmıştır. Bu nedenle, Marmara Denizi'nde müsilaj gibi sorunların bir daha yaşanmaması adına, atık su altyapı yatırımlarının bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.”
22 Maddelik Eylem Planında Eksik Kalanlar
Müsilaj Bilim ve Teknik Kurulu'nun değerlendirmesine göre, 22 maddelik eylem planında yer alan 3 madde halen hayata geçirilemedi. Bu durum, Marmara Denizi’nde müsilaj riskinin yeniden artmasına neden olabilir.
Sonuç
Marmara Denizi’nin korunması için kritik öneme sahip olan ileri biyolojik arıtma tesislerinin tamamlanması, bölgedeki kirlilikle mücadelede hayati bir rol oynuyor. Bakanlık, belediyelere bu konuda görevlerini hızla yerine getirmeleri gerektiğini bir kez daha hatırlattı.
Bakmadan Geçme
