Prof. Dr. Aziz Çelik madde madde açıkladı: Asgari ücret neden artırılmıyor?
Çalışma yaşamı uzmanı Prof. Dr. Aziz Çelik, emekli aylıklarının ve asgari ücretin neden artırılmadığını 5 madde ile açıkladı.
Kocaeli Üniversitesi öğretim üyesi ve BirGün yazarı Prof. Dr. Aziz Çelik, asgari ücret ve emekli aylıklarının neden artırılmadığını 5 maddede anlattı.
Çelik, Ekonomist Mahfi Eğilmez’in katıldığı bir programdaki "Kasamızın durumu müsait değil diye bu insanlar sırtımızı dönemeyiz. Bunu nasıl yaparız? Kamu israfını keserek. İnanılmaz bir kamu israfı var. Kamu israfını keserek bu işe kaynak bulunabilir" ifadelerine ilişkin kişisel Twitter hesabından paylaşım yaptı.
Paylaşımında, "Hatalı analizler" başlığıyla asgari ücret ve emekli aylığı hakkında 5 maddeye yer veren Çelik, Eğilmez'in asgari ücret ve emekli aylığının artırılmasıyla ilgili analizlerinin hatalı olduğunu belirtti.
"Emekli aylıklarının büyük bir kısmı primden ödenir"
"Kaynak sorunu yoktur. Tercih sorunu vardır. Emeklilere kaynak olmadığı için zam yapılmıyor" iddiasının hatalı olduğunu vurgulayan Çelik, "Emekli aylıklarının büyük bölümü prim gelirlerinden ödenir. Devlet katkısı/bütçeden ayrılan kaynaklar geçmişteki düzeyde tutulsa emekli aylıkları rahatlıkla artar" ifadelerine yer verdi.
Asgari ücret ve emekli aylıklarının artışı konusunda "devlet tasarruf etmeli" şeklinde yapılan yorumlar için "Olamayacak duaya amin demektir" diyen Çelik, "Elbette kamu harcamalarının bileşimi değişmeli. Ancak kamu tasarruf etsin demenin manası yok. Kamu daha fazla sosyal harcama yapmalı" dedi.
Çelik, paylaşımında şunlara yer verdi:
"Bugün çokça paylaşılan asgari ücret ve emekli aylıklarına ilişkin aşağıdaki haberde yer alan önerilerin ciddi hatalar ve yanılgılar içerdiğini düşünüyorum. Naçizane görüşlerimi yazayım:
1-Asgari ücreti devlet ödemez. Devlette asgari ücretle çalışan yoktur. Asgari ücretle çalışanlar özel sektördedir. Dolayısıyla asgari ücret artışının devletin kaynaklarıyla alakası yoktur.
"Sorun kaynak değil, neoliberal ezberdir"
Kasamızda para olmadığı için değil asgari ücret artışının enflasyonu artıracağı ezberi nedeniyle asgari ücret artışına karşı çıkıyorlar. Sorun kaynak değil neoliberal ezberdir.
2-Kaynak sorunu yoktur. Tercih sorunu vardır. Emeklilere kaynak olmadığı için zam yapılmıyor iddiası hatalıdır. Emekli aylıklarının büyük bölümü prim gelirlerinden ödenir. Devlet katkısı/bütçeden ayrılan kaynaklar geçmişteki düzeyde tutulsa emekli aylıkları rahatlıkla artar.
2023 yılında SGK'ye bütçe transferlerinin bütçedeki payı yüzde 15 iken 2024'te yüzde 10'a düşürülüyor. Kaynak kısılıyor. Burada da amaç talebi kısmaktır. Sıkılaştırmadır. Yoksa kaynak yokluğu değil.
"Kamu daha fazla sosyal harcama yapmalı"
3-Asgari ücret artışı SGK gelirlerini de artırdığı için emeklilere daha çok aylık verilmesine yol açar. Günümüzde sosyal güvenlik sistemi dağıtım ilkesine dayalıdır. Bugünün gelirleri bugünün emeklilerine harcanır.
Dolayısıyla prim artışları SGK gelirlerini artırtacağı için asgari ücret artışı zincirleme etki yaratır. Asgari ücret artışı emekli aylıkları artışını destekler.
4-Asgari ücret ve emekli aylıklarının artışı için "devlet tasarruf" etsin demek olamayacak duaya amin demektir. Elbette kamu harcamalarının bileşimi değişmeli. Ancak kamu tasarruf etsin demenin manası yok. Kamu daha fazla sosyal harcama yapmalı.
"Sorun bölüşüm tercihlerine ilişkin"
Ancak sosyal harcamaların artması o marka araba yerine bu marka araba alınarak çözülecek bir mesele değildir. Bu meselenin küçük bir parçasıdır. Özü değildir. Bu yaklaşım sorunu popülerleştirmek ancak meselenin özünü görmemektir. Sorun kaynak değil bölüşüm tercihlerine ilişkindir.
5-Sermaye transferinin (dış kaynağın) demokrasiyle ilgisi olduğunu düşünmek büyük hatadır. Doğrudan yatırım (yabancı sermaye) demokrasiyle değil istikrarla ilgilenir. Dolayısıyla demokrasiyle zerre ilgisi olmayan otoriter ama istikrarlı rejimler sermaye için yeterlidir.
Sermaye için öngörülebilirlik ve istikrar önemlidir, demokrasi değil. Hatta demokrasinin kısıtlı olmasını tercih bile ederler. Böylece emek kontrolü daha mümkün olur. Kapitalizmle demokrasi arasında hala bir bağ olduğunu düşünmek büyük bir illüzyon olsa gerek."
Bakmadan Geçme
