Yapı-Deprem profesöründen az, orta ve hasarsız yapıların güçlendirilmesi uyarısı

Oxford Üniversitesi Mühendislik Fakültesinde misafir bilim adamı olarak bulunan Prof. Dr. İdris Bedirhanoğlu, 6 Şubat Kahramanmaraş merkezli yıkıcı depremlerde hasarsız, az ve orta hasarlı yapıların bir an önce güçlendirilmesi gerektiğinin altını çizerek, önümüzde büyük bir deprem olma ihtimalinin yüksek olduğunu belirtip uyarıda bulundu.

6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli depremlerde 10 kentte 50 bin üzeri insan hayatını kaybetti, binlerce yapı yıkıldı, binlercesi hasar gördü.

Deprem izleri silinme çalışmaları devam ederken Oxford Üniversite Mühendislik Fakültesi Misafir Prof. Dr. İdris Bedirhanoğlu, yapıların güçlendirilmesi gerektiğini, güçlendirilmediği takdirde olabilecek riskler için öngörü de bulunarak uyarılarda bulundu.

2024 yılının ilk gününde 2023 yılının muhasebesini yaptıklarında neredeyse bütün yılın deprem ile geçtiği, çok büyük acılar yaşandığını, çok büyük yıkımlar olduğunu hatırlatan Prof. Bedirhanoğlu, 100 milyar dolar üstünde kaybın, 50 bin üstünde insanın hayatını kaybettiğini söyledi.

Bu süreçte ağır hasarlı yapıların yıkıldığını, yıkım çalışmalarında da iyi gidildiğini aktaran Bedirhanoğlu, bu süreçte güçlendirmeye yönelik çalışmaların ise kamu dışında neredeyse yok denecek kadar az olduğuna değindi.

“Hem orta hasarlı binalar için hem de az hasarlı, ya da hasarsız binalar için; binanızın hasarlı olup olmadığına bakılmaksızın herkes binasını kontrol ettirmeli, binasının mevcut durumu, bina yapılırken inşaat hataları olmuş olabilir ve bunları da gidermeye yönelik onarım çalışmalarının da yapılması gerekiyor” diyen Prof. Bedirhanoğlu, şöyle konuştu:

“Binanızın bodrum katını kontrol ettiğiniz zaman örneğin bodrum su altında ise bu suyu temizlemek gerekiyor. Kolon demirleri paslanmışsa bu korozyonu giderici, korozyonun etkilerini minimuma indirecek bir güçlendirme, onarım yapmak gerekiyor. Dolayısıyla şunu dememek lazım! Benim binamda hasar yok, orta veya hafif hasar var, binamın bir şeyi yok, depremde bu bina ayakta kalacaktır anlamına kesinlikle gelmiyor. Herkesin binasını kontrol etmesi gerekiyor.”

“Sorumluluk sahibi bütün insanların binasını kontrol etmesi gerekiyor”

Uzman mühendisler tarafından binanın olabilecek bir depremdeki performansı kontrol edilmesi gerektiğini kaydeden Bedirhanoğlu, “Eğer performansı yetersiz ise ona göre uygun yöntemlerle güçlendirmesi gerekiyor. Sorumluluk sahibi bütün insanların binasını kontrol etmesi gerekiyor. Bunun için hemen gereğinin yapılması gerekiyor. Bunu ertelememek lazım. Her gün depremler oluyor, her an önümüzde büyük bir deprem olma ihtimali çok yüksek. Deprem yaşanmadan, büyük acılar yaşanmadan lütfen, herkes tedbirini alsın. Özellikle binasında çatlak olanlar dikkatli olmalı ve orta hasarlı binalar hemen ya güçlendirilmeli ya da yıkılması gerekiyor” dedi.

“Güçlendirmeyi teşvik etmeye yönelik çalışmaların yapılması, yasaların çıkarılmasını şiddetle öneriyorum”

Türkiye’de insanlar güçlendirilmeye iyi bakmıyor ve pek güçlendirme yapmaya pek yanaşmıyor, fakat bunun çok çok yanlış bir algı olduğuna dikkat çeken Bedirhanoğlu, “Dünyanın her yerinde binalar performans açısından kontrol ediliyor ve güçlendirilmesi gerekiyorsa güçlendiriliyor. Binamızın durumunu sürekli takip kontrol altında tutmamız gerekiyor. Güçlendirme maliyetleri hep fazla bulunuyor. Dolayısıyla acaba bir destek alabilecek miyiz sorusu var. O konunun da bir an önce netleşmesi gerekiyor. İnşalara bu açıdan yol gösterilmesi lazım. Eğer bir destek sağlanacaksa bunun çok net bir şekilde ifade edilmesi lazım. Bunun sürekli değişmemesi gerekiyor ki insanların kafasında net olsun. Güçlendirmeyi teşvik etmeye yönelik çalışmaların artırılması ve bunu sağlayacak düzenlemelerin yapılmasını şiddetle öneriyorum. Bütün binaları yıkmamız mümkün değil, milyonlarca bina, konut var. Bunların büyük çoğunluğunun güçlendirilmesi gerekiyor” ifadelerinde bulundu.