İmpingement (Omuz Sıkışma Sendromu ) Nedir?

Omuzda bölgesinde en sık görülen problemlerden biri; sıkışmadır. Halk arasında omuz sıkışması olarak tanımlanan bu problem tıp literatüründe impingement olarak adlandırılmaktadır.

Burada bilinmesi gereken birçok kişiye göre bu bölgede oluşan ağrının sebebi her ne kadar omuzda bulunan ve bursa adı verilen kesenin ödemi olan bursittir. Bursitle beraber tendinit dediğimiz tendon zedelenmesi de hatta rotator kılıf denen omuz fonksiyonlarının büyük kısmını yapan kas-tendon yapıda yırtıklarda ek ağrı nedenleridir. Ancak bu ağrı nedenleri sıkışma hastalığının nedeni değil sonuçlarıdır.

Omuz sıkışması veya impingement sendromu rotator manşet olarak adlandırılan döndürücü kılıf tendonlarının omuz eklemi çatı kısmında bulunan akromiona veya akromionun köprücük kemiği ile yaptığı akromioklaviküler ekleme sürtünmesi ile gerçekleşmektedir. Omuz ekleminin yapısında ana olarak üç adet kemik bulunmaktadır. Bunlar kürek kemiği yani skapula ve kol kemiği humerus ile birlikte köprücük kemiği olan klavikuladır. İşte burada kol kemiğini kürek kemiğine bağlayan yapı olan rotator kılıf bağlama görevini görmektedir. Bu kılıf dört adet (supraspinatus, infraspinatus, teres minör, subskapularis) kas yapısının tendonundan oluşmaktadır. Rotator manşet adı verdiğimiz yapı kolun omuz kısmından yukarı doğru hareket etmesi işleminin yanı sıra omuzda bulunan bütün hareketlerin yapılmasını sağlamaktadır.
Aynı zamanda kolu yukarı doğru hareket ettirirken kol ekleminin kürek kemiği eklemine bağlı olarak bulunmasını sağlamaktadır. Ayrıca yuvada kemikler sağlam bir şekilde durmasını da sağlamaktadır. Akromion yapı ile rotator manşet arasında bursa adı verilen bir kese bulunmaktadır. Bu yapı kayganlaştırıcı sıvı sayesinde kemik ve eklem arasındaki sürtünmeyi sağlamaktadır. Kasların da bu sürtünmede devrede olması sayesinde ise bursa adı verilen kese aynı zamanda sürtünmenin vereceği zararı da en aza indirmektedir. Yine hareket açıklığının devamını sağlamak ve hareket açıklığında geniş bir bölge oluşturmak için bu işlemin sürekli olarak devam etmesini sağlamaktadır.

Genel olarak kolu yukarıda kaldırma olayı sırasında akromion ile rotator manşet arasında tendonların kayarak hareket etmesini sağlayacak olan yeterli hareket alanı bulunmaktadır. Normalde kişi her kolunu kaldırdığında akromion ile rotator manşet arasında ve bursa dokusunda bir miktar sürtünme olayı doğaldır. Sıkışma hastalığı ise bursa ve rotator manşet tendonlarında hasar verecek kadar sürtünme durumudur.

Omuz Sıkışma Sendromu Ne Zaman Görülür?
Genç yaşlarda görülen sıkışma sendromu genellikle akraomionun yapısal anormalliklarine bağlıdır. Vücut geliştirme gibi bazı sporlarda adele dengesizlikleri, omuz travmaları nedenlerdendir. İleri yaşlarda akromion ve akromioklaviküler eklemdeki dejeneeratif bozulmalar neden olabilir.

Kolun kaldırma hareketi esnasında veya yatarken yerçekiminin ortadan kalkması ile omuz başının çatıya yaklaşması kol kemiği akromion arasında sıkışmasına neden olmaktadır. Bu sıkışma sonrasında zaman ile kolu ve omuz bölgesini aşırı kullanıma bağlı olarak bu durum bursa dokusu üzerinde şişmeye neden olmaktadır. Bursa dokusu üzerinde sadece şişme değil aynı zamanda ağrılarda meydana gelmektedir. Gece ağrısı tipiktir.

Akromion ile rotator manşet arasında bulunan alan daraldığında özellikle kolu arkaya götürme hareketi kısıtlanmaya başlar. Bir süre sonra omuz hareketlerinde kısıtlanma artabilir. Yine akromion arasında bulunan kemik çıkıntıları her hareket esnasın da daha da belirgin bir hal alacaktır. Bu çıkıntılar ise kemik üzerinde dışarıdan dikensi bir yapı görülmektedir.

Omuz Sıkışma Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Omuz sıkışma sendromunun tedavisinde erken dönemde kolu zorlayıcı hareketlerden kaçınılması tavsiye edilir. Özellikle baş seviyesinin üzerindeki hareketler ve aktiviteler kısıtlanır. Bu dönemde aralıklı soğuk uygulama ve beraberinde ağrı azaltıcı ve iltihap giderici ilaç tedavileri uygulanabilir. Ağrının şiddetli ve hareket kısıtlılığının belirgin olduğu durumlarda eklem içi steroid enjeksiyonları yapılabilir. Omuzun tamamen hareketsiz kalması omuz ekleminde tutukluğa ve kaslarda zayıflığa neden olacağından bu dönemde ağrıyı arttırmayacak şekilde egzersizlere başlanması tavsiye edilir.

Omuz sıkışma sendromunun tedavisinde fizik tedavi uygulamaları önemli yer tutar. Bu amaçla, soğuk-sıcak uygulamaları, ultrason, ağrı kesici ve kas kuvvetlendirici akım tedavileri, manuel terapi, kuru iğneleme, bantlama ve Hilterapi (yüksek yoğunluklu lazer tedavisi) gibi yöntemleri içeren bir fizik tedavi ve rehabilitasyon programı uygulanır.

Egzersiz tedavisi omuz sıkışma sendromunun tedavisinin olmazsa olmaz bir parçasıdır. Özellikle omuz bölgesi kaslarının kuvvetlendirilmesi tedavinin başarısı ve sorunun tekrarının önlenmesinde oldukça önemlidir.

Yapılan tedavilere rağmen sonuç alınamayan veya yapılan görüntülemelerde tendonlarında tam kopma tesbit edilen hastalarda cerrahi tedavi gündeme gelebilir. Cerrahi tedavi artroskopik yöntemle veya açık olarak yapılabilir. Operasyonla sıkışıklığa neden olan yapılar düzeltilir. Tendon yırtığı varsa  tamir edilir. Operasyon sonrasında eklem hareket açıklığının geri kazanılması ve bölgedeki kasların kuvvetlendirilmesi için egzersiz uygulamalarına başvurulur. Gerekli görüldüğü durumlarda fizik tedavi uygulanabilir.

EMRAH YILDIZ 
FİZYOTERAPİST