Demir eksikliğine bağlı anemi, dünyada özellikle yeni doğanlarda, çocuklarda ve kadınlarda en sık görülen besinsel eksikliktir. Düşük demir içeriği olan besinlerin tüketilmesi ve ince bağırsaktan yeterli demirin emilememesi demir eksikliğine bağlı anemiye neden olmaktadır. Demir minerali özellikle de bebeklerde ve büyüme çağındaki çocukların zihinsel ve sosyal gelişimleri için oldukça önemlidir. Demir besinlerde ‘hem’ ve ‘hem olmayan’ olmak üzere iki farklı çeşitte bulunur. Hem demiri kolay emilir, fakat diyetteki demirin sadece% 10’u hem demirden oluşmaktadır. Hem olmayan demir, et dışındaki besinlerde bulunur.
Demir Eksikliğinin Belirtileri;
- Üşüme
- Halsizlik
- Dikkat bozukluğu
- Besin olmayan şeyleri yeme isteği (toprak, buz vs)
- Soluk cilt
- Tırnaklarda kırılma
Demir Eksikliğine Neden Olan Etmenler;
- Besinlerde bulunan ve demir emilimini zorlaştıran içerikler olarak oksalatlar (çay, kahve vb.) ve fitat ( kepek ekmek gibi) örnek verilebilir. Bunlar bulundukları besinlerdeki demire bağlanarak emilimde olumsuz etki gösterir.
- Yetersiz anne sütü almış bebekler, gebe veya doğum yapan kadınlar, uzun süreli mensturasyon dönemine sahip kadınlarda demir gereksinimi artar ve bu yüzden eksiklik görülebilir.
- Uzun süreli aspirin kullanımı demir eksikliğine neden olabilir.
- Protein bakımından yetersiz diyetler
- Özellikle demir içeren besinlerle birlikte çay, kahve içmek (yumurta + çay gibi)
- Süt ve süt ürünlerinde bulunan kalsiyum mineralinin demir emilimini azaltabileceği bilinmelidir. Bu yüzden süt ve ürünlerinin hangi besinlerle tüketildiği önemlidir.
Demir Eksikliğinde Beslenme Tedavisi Nasıl Olmalı?
- Demir eksikliğinin tedavisi öncelikle diyet desteği ile başlamalıdır, bu süreçte diyette arttırılması gereken besinlerin başında et ve et ürünleri gelmektedir. Ancak diyet tek başına yetersiz olduğunda veya ileri düzeyde anemi durumu söz konusu ise, tedavi eksojen demir takviyeleri ile uygulanmalıdır. Bu gibi durumlarda en doğru desteğe doktorunuz karar verir.
- Demir içeriği bakımından zengin besinleri tüketirken, beraberinde C vitamini almaya özen gösterilmelidir. Örnek olarak bir porsiyon et yemeğinin veya yumurta yanında tüketeceğiniz bol limonlu salata demir emilimini arttırır.
- Yağlı tohumlar olarak bildiğimiz kuruyemişlerin beraberinde tüketeceğiniz C vitamini yönünden zengin meyveler (Örneğin kivi, çilek, ananas, portakal, mandalina vb.) demir emilimi bakımından doğru bir tercih olacaktır.
- Et ve benzeri yiyecekler tüketilemediği durumlarda demir eksikliği olan bireylerin diyetinde beyaz et, kuru baklagiller (fasulye, nohut, mercimek) , koyu yeşil yapraklı sebzeler, kuru meyveler (kuru kayısı ve kuru üzüm), pekmez, tahin, yumurta daha çok yer almalıdır.
Diyetisyen Mine ÇETİNER
İnstagram adresi: Dyt.mine_cetiner
E-Posta: [email protected]
