Yeni Araştırma: 'Kadınlar, Yoksullar, Kürtler ve Gençler' en fazla haksızlığa uğrayan gruplar arasında

Araştırma sonuçlarına göre toplumun yarısı Türkiye’de en fazla kadınların haksızlığa uğradığını düşünüyor. Bununla beraber vatandaşlara en çok önemsedikleri insan hakları sorulduğunda, kadınların eşitlik hakkının da ilk üç sırada yer aldığı görülüyor. Bu durumu, Türkiye toplumunun cinsiyet ayrımcılığı konusunda farkındalığının arttığı şeklinde yorumlamak mümkün gözüküyor.

Toplumda en fazla haksızlığa uğradığı düşünülen gruplar arasında kadınları, yoksullar, Kürtler ve gençler takip ediyor. En fazla LGBTI+’ların haksızlığa uğradığını düşünenlerin oranı ise yüzde 14.

Araştırmaya göre, en yüksek toplumsal mesafe eşcinsellere karşı oluşmuş durumda. Toplumun yüzde 50’si kendini LGBTI+’lara uzak hissettiğini açıkça söylüyor. Ardından mülteciler, üçüncü sırada da azınlıklar en mesafeli durulan gruplar olarak göze çarpıyor. Mülteciler ve Romanlar da, uzak hissedilen ama hakkı yenen olarak akla gelmeyen kümeler.

Bu araştırma bir kez daha Kürt meselesinin insan hakları algısının geliştirilmesi konusunda zihni bir engel olduğunu gösteriyor. Türkiye nüfusunun en az üçte ikisi Almanya’daki Türk çocuklarının anadilde eğitim almasını savunurken konu Türkiye’deki Kürtlerin anadilde eğitim hakkına gelince, bunu destekleyenlerin oranı yüzde 50’nin altına düşüyor.

Öte yandan Kürtler, insan hakları konusunda ülke geneline göre çok daha hassas bir grup olarak beliriyor. Kürtlerin yarısı, bu ülkede insanların etnik kimliğinden dolayı ayrımcılığa uğradığını ifade ediyor.

İnsan haklarını ihlal edenler arasında en çok işaret edilen grup, siyasetçiler. İktidar seçmenleri bile en yüksek oranda siyasetçilerin insan haklarını ihlal ettiğini savunuyor.

Araştırmaya katılan vatandaşların yüzde 38’i Türkiye’nin insan hakları alanında bir ilerleme kaydedeceğini düşünmüyor. İnsan haklarının korunması ve teşvik edilmesi bakımından herhangi bir kuruma yahut kişiye güvenmeyenler de toplumun yüzde 28’ini oluşturuyor. Bu güvensizliğin 2012 tarihli raporda da aynı oranda çıkmış olması oldukça çarpıcı.

Araştırmada insan hakları alanındaki sorunları mevcut hiçbir partinin çözemeyeceği algısının toplumun geneline hâkim olduğu görülürken, vatandaşların yalnızca yüzde 15’i Ak Parti’nin, yüzde 9’u CHP’nin yüzde 7’si İyi Parti’nin bu sorunları çözebileceği konusunda ümitli.

Toplumun üçte biri son bir yılda herhangi bir sebepten dolayı hakkının ihlal edildiğini söylüyor. Her yirmi kadından 3’ü son bir yılda cinsiyetinden dolayı bir hak ihlaline uğradığını belirtiyor. Yaklaşık her beş Kürt asıllı vatandaştan biri ise etnik kimliğinden dolayı ayrımcılığa uğradığını ifade ediyor.

Toplumun önemli bir çoğunluğu, hakkı ihlaline uğraması durumunda gideceği adres olarak hukuku işaret ediyor. İkinci sırayı ise, “kolluk kuvvetlerine giderim” diyenler alıyor.

Kadınlar arasında, hak ihlalini öncelikle kendi ailelerine bildirmeleri eğilimi daha yüksek. Ailelerine bildirmekten çekinebilecekleri bir hak ihlaline maruz kalmaları durumunda ise, bu ihlali asla bildiremeyebilirler. Kadınların ulaşabileceği hak ihlali bildirimi alanları yaratmak lazım geldiğini bu araştırmanın önemli bir bulgusu olarak ortaya koyabiliriz.

Toplumun yüzde 80’i, insan haklarını devletin, hükümetin veya TBMM’nin koruması ve geliştirmesi gerektiğini düşünüyor. Sivil toplum kuruluşlarını işaret edenlerin oranı yüzde 1’i geçmiyor. Hakların koruması sözkonusu olduğunda, ağırlıklı olarak, devlet mekanizmasını işeret eden bir toplumun sadece onda birinin “hakları devlet veriyor” demesi, çarpıcı bir bulgu olarak karşımıza çıkıyor.

İnsan hakları alanında çalışan sivil toplum kuruluşlarına yönelik olumsuz bir algı ya da tutum görülmüyor. Toplumun üçte ikiden fazlası bu kurumların varlığını destekliyor. Bu kurumların yurtdışı kaynaklı olması halinde de toplumsa algı çok değişmiyor.

Araştırmanın tamamına ulaşmak için: https://konda.com.tr/wp-content/uploads/2021/12/CRD_Sunum24112paylasim.pdf